ارزیابی عملکرد سیستم حمل و نقل مترو با استفاده از تکنیک‌های اقتصاد مهندسی و تحلیل پوششی داده با رویکرد توسعه حمل و نقل پایدار (مطالعه موردی: کلان شهر تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی عمران، واحد ملارد، دانشگاه آزاد اسلامی، ملارد، تهران، ایران

2 مربی، گروه مهندسی عمران، واحد ملارد، دانشگاه آزاد اسلامی، ملارد، تهران، ایران

3 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد، گروه مهندسی عمران، واحد ملارد، دانشگاه آزاد اسلامی، ملارد، تهران، ایران

چکیده

حملونقلپایداربهعنوانیکیازعواملاصلیوتاثیرگذاربرشرایطوویژگی­هایاقتصادی،اجتماعیوزیست محیطیجامعه،میتوانددرجریانتغییر،تحولوتکاملهرجامعهایمورداستفادهقرارگیرد.مترو (­قطار شهری­) در شبکه حمل و نقل شهری به صورت پاک­، سالم ، سریع و ایمن  نقش انکار ناپذیری در حل مسائل اقتصادی­، اجتماعی و زیست محیطی ناشی از معضل ترافیک دارد. دراینپژوهشخطوط متروی کلانشهرتهرانبا رویکرد پایداریحملونقل توسط 8 شاخص هزینه و 6 شاخص منفعت و  در مجموع 14 شاخصمورد بررسی قرارگرفت. به منظور تحلیل داده­ها و ارزیابی عملکرد خطوط مترو در ابتدا از روش­های اقتصاد مهندسی؛ نسبت منفعت به هزینه­ BCR، ارزش هم ارز یکنواخت سالانه EUAW و ارزش فعلی خالص NPW، خطوط 1 تا 5 مترو کلانشهر تهران مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس از روش تحلیل پوششی داده­ها (DEA) که میزان کارایی واحد های کارا (خطوط مترو) را نشان می­دهد، به عنوان روشی مکمل و جهت قابلیت اطمینان بیشتر به جهت تحلیل نتایج خطوط مترو استفاده گردید. نتایج این پژوهش نشان دادکهخط 2 متروی تهرانبه عنوانپایدارترینخطازنظرمجموعشاخص­هایاقتصادی­، اجتماعی و زیست محیطی قرارگرفتهوخط 3 کمترینمیزانپایداریرادارامی­باشد.همچنین توسط تحلیل پوششی داده­ها (­DEA­) مشخص گردید خطوط 1،2،4،5 از لحاظ ارزیابی عملکرد مورد قبول و خط 3 قابل قبول نمی­باشد،­ خط 3 در ارزیابی به هر دو روش دارای غیر قابل قبول ترین خط از منظر پایداری عملکرد در حمل و نقل می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Performance Evaluation of Subway Transport System Using Engineering Economics Techniques and Data Envelopment Analysis Based on Sustainable Transport Development Concept (Case Study: Tehran Metropolitan)

نویسندگان [English]

  • Ali Payder 1
  • Alireza Ameli 2
  • Hirad Tehrani 3
1 Department of Civil Engineering, Malard Branch, Islamic Azad University, Malard, Tehran, Iran.
2 Department of Civil Engineering, Malard Branch, Islamic Azad University, Malard, Tehran, Iran.
3 Department of Civil Engineering, Malard Branch, Islamic Azad University, Malard, Tehran, Iran
چکیده [English]

Sustainable transportation as one of the main factors affecting the economic, social and environmental characteristics of society can be used in the process of changing, transforming and evolving any society. Metro (urban trains) is clean, safe, fast and secure in the urban transport network , has a rough role in the economic, social and environmental issues caused by traffic problem. So, given the positive effects (urban trains), the development of a national project is very important. In this research, metro lines of Tehran metropolis in terms of sustainability of transportation by 8 cost indicators and 6 profit indicators were studied in total 14 indicators. The BCR, EUAW, NPW and DEA Method have been used to identify the stability of the metropolitan area To conduct this evaluation, firstly, with the library and field research, the current status of the public transport of the city rail (metro) in Tehran was be analyzed .And the results of this research indicate that Tehran Metro Line 2 is considered as the most stable line in terms of total economic, social and environmental indicators, and line 3 has the least sustainability. Also, by (DEA) method, lines 1,2,4,5 are acceptable in terms of performance evaluation and line 3 is not acceptable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustained Transportation
  • Subway – Economic‌
  • Social‌
  • Environmental Indicators
  • BCR - DEA
-آزادانی،م.، و اکبری، م.، (1397)،"اولویت­بندی گزینه­های طراحی مسیر راه­آهن دورود-اندیمشک با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه­ای (ANP) و تکنیک دیمتل (DEMATEL)"، پژوهشنامه حمل ونقل،  شماره 57، ص.129.
-احدی،ح.، قاسمی، م.، ذاکری، ج.، (1392)، "اولویت­بندی روش­های حمل و نقل عمومی در شهر تهران به منظور اصلاح نظام تخصیص بودجه" فصلنامه حمل و نقل، ص.206.
-آیتی، ا.، قدیریان، ف.، و احمدی،م.، (1387)، "محاسبه هزینه­های آسیب به وسایل نقلیه در تصادفات جاده­ای ایران در سال دوره"، دوره 5، شماره 1.ص.12.
 
- سلطانی، ع.­، فلاح منشادی، ا.، (1392)، "یکپارچه­سازی سیستم حمل و نقل راهکاری در جهت دستیابی به حمل و نقل پایدار (مطالعه موردی؛ کلانشهر شیراز)، شماره پنجم فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات شهری، ص.9-2.
 
- کاظمیان، غ. افشین رسولی­، و رفیع پور، س.، (1394)، "مزیت­های حمل و نقل ریلی درون شهری نسبت به جادهای"، بر اساس رویکرد توسعه پایدار (­مطالعه موردی خط 4 متروی تهران)"­، سال ششم نشریه پژوهش و
برنامه ریزی شهری، ص. 15-4.
- جهانشاهلو، ل.­، و امینی، ا.، (1385)، "برنامه­ریزی شهری و نقش آن در دستیابی به حمل و نقل پایدار شهری"­، هفتمین کنفرانس مهندسی حمل و نقل و ترافیک ایران.ص.10.
- ارجمند زیارتی­، م. و صالحی، م. م.، (1395)، "بررسی اقتصاد زیرساخت­های حمل ونقل شهری"، اولین همایش
 بین­المللی اقتصاد شهری.
- "گزیده آمار و اطلاعات حمل و نقل شهری تهران"، (1394)، معاونت و سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران.
- "گزارش مصرف سوخت"، (1396)، سایت اقتصاد آنلاین.
- تقوایی­، م. و سجادی، م.، (1395)، "ارزیابی و تحلیل شاخص­های حمل ونقل پایدار شهری مطالعه موردی:­شهر اصفهان)"، سال چهارم نشریه معماری شهر پایدار.
-خاکساری، ع. دانا، ت. قانع کیاکلایه،ح. و قانع کیاکلایه، م.، (1394)، "تحلیل رابطه بین افزایش طول خطوط مترو و کیفیت آلودگی هوای شهر تهران"­، پانزدهمین کنفرانس بین­المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک.
-خوش­منش،ب. و نصر، س.، (1394)، "تاثیر حمل و نقل شهری در آلودگی هوا و نقش مترو در کنترل آن (تهران، پکن، بارسلونا)"، دومین کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در عمران معماری و شهرسازی.
 
- "آمار سازمان مرکز آمار ایران"، (1396).
 
- مزجی، م. و افندی­زاده، ش.، (1394)، "ارزیابی اقتصادی توسعه حمل و نقل همگانی سریع السیر ریلی با رویکرد شاخص اقتصادی حمل و نقل پایدار (مطالعه موردی: مترو تهران)"­، پانزدهمین کنفرانس بین­المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک.
 
-جامعه آماری (1396)، "آریا مدیر مرکز علوم مدیریت" (www.ariamodir.com).
 
-"محاسبه حجم نمونه کوکران" (1396)، پایگاه علمی پژوهشی پارس مدیر (www.parsmodir.com).
 
-برنامه­ریزی حمل و نقل، (2015)، "ترجمه امیر مسعود رحیمی و مهندس سینا رضایی­نیا".
 
-آموزش تحلیل پوششی داده­ها، (1396)، "پایگاه علمی پژوهشی پارس مدیر (www.parsmodir.com).
 
-نتایج بررسی بودجه خانوار در مناطق شهری ایران، (1395)، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
 
-"امکان سنجی پروژه اوراق مشارکت توسعه جنوبی خط 6" (1394)، شهرداری تهران وشرکت راه آهن شهری تهران و حومه (مترو).
 
-پاول آر. پورتنی، (1387)، "تحلیل هزینه_فایده".
 
- رضازاده مهرجو­، ر. و شیرکو بهادری، م.، (2016)، "نحوه محاسبه نرخ تنزیل در محاسبه شاخص­های اقتصادی
طرح های توسعه ای شرکت ملی نفت ایران".
-Xiaolong, X., Zhang, R,. (2015),
­”Environmental and social challenges for urban subway construction: An Empirical Study in China”,Internatioanl Journal of Project Management, pp.33.
 
-Marta Kadlubek, (2015), “Examples of Sustainable Development in the Area of Transport”.