بررسی توزیع مکانی و زمانی یخبندان در ایران و نقش آن در حمل و نقل جاده ای

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی، پژوهشکده هواشناسی، تهران، ایران

2 عضو هیأت علمی، پژوهشکده هواشناسی، مشهد، خراسان

چکیده

پدیده یخبندان همه ساله خسارات گسترده‌ای را در زمینه‌های مختلف از جمله حمل و نقل جاده ای ایجاد می کندو وسعت خسارات ناشی از وقوع یخبندان در بخش‌های مختلف از جمله کشاورزی، آبرسانی، تهیه و توزیع سوخت، انرژی، جهانگردی، فعالیت‌‌های صنعتی، حمل و نقل؛ اعم از پل‌سازی و جاده‌سازی و خطرات جاده‌ای، لزوم شناخت و مطالعه دقیق این پدیده را به منظور مقابله با خسارات احتمالی آن ضروری می‌سازد. آگاهی از زمان آغاز و خاتمه یخبندان نقش بسیار مؤثری در مدیریت عملیات راهداری زمستانه، اقدامات ایمنی پلیس راه و آمادگی بیشتر رانندگان دارد. در این تحقیق با هدف مطالعه توزیع زمانی و مکانی پدیده یخبندان و اثرات آن بر ایمنی حمل و نقل جاده ای به تجزیه و تحلیل داده‌های روزانه هواشناسی مربوط به 119 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک در طول سال‌های 77-1368 پرداخته شد. پس از استخراج اطلاعات مربوط به یخبندان احتمال وقوع هر یک محاسبه شده و با استفاده از مدل رگرسیون به تعیین ارتباط بین متغیرهای مورد مطالعه با ارتفاع و عرض جغرافیایی ایستگاههای برگزیده پرداخته شد و معادلات مربوط به کل کشور محاسبه گردید.پس از محاسبه روابط و برآورد احتمال وقوع در کلیه ایستگاه ها، عملیات درون‌یابی و تعیین محدوده‌های مکانی و زمانی آغاز و خاتمه یخبندان با استفاده از نقشه رقومی ارتفاعی کشور انجام شد. نتایج این تحقیق براساس محاسبات انجام شده و معادلات آنها بر پایه تابعی از ارتفاع و عرض جغرافیایی، در بخش نتیجه گیری این مقاله مفصلاً بیان گردیده اند..

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation on Spatial and Time Distribution of Frost in Iran and Its Role in Road Transportation

نویسندگان [English]

  • <P>Gh. Kamali 1
  • M. Habibi Nokhandan 2
1 Member of the Scientific Board, Climatology Research Institute, Tehran, Iran,
2 Member of the Scientific Board, Climatology Research Institute, Mashad, Iran.
چکیده [English]

Road accidents are the consequence of combined effect of behavioral, technological and environmental factors. In this paper, the spatial dimension of weather related road accidents is examined using the data extracted from Police Accident Report Forms. Variations in accident frequency in fine weather, rain, storm, fog and snow were detailed and comparison were made between frequency of accident occurrence and weather condition across Iran provinces. Results show that there is a marked correlation between weather related accidents and the geographical distribution of weather conditions. The results also showed that rain was one of the most important factors in road accidents. Most of the winter season accidents occur during the first frost or snowfall due to lack of the road maintenance services. According to obtained results on visibility data; provinces of Fars and Hormozgan in rain, Chaharmahal and Ardebil in snow fall, Ardebil and Zanjan in fog, Sistan and Baluchestan and Yazd in storm conditions were most vulnerable regions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Weather related road accidents
  • weather conditions
  • road conditions
  • spatial distribution
  • Visibility