سطح بهینه یارانه کرایه حمل و نقل عمومی (مطالعه موردی کلانشهر تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه سید جمال‌الدین اسدآبادی، اسدآباد، همدان، ایران

چکیده

یکی از معضلات کلان‌شهرهایی مانند تهران، مشکل ازدحام خودرو در معابر می‌باشد. حل مشکلات ترافیکی بویژه تراکم خودرو، یکی از دغدغه‌های مسئولین شهری و دولت‌ها است. برای مدیریت تقاضای حمل‌ونقل شهری و کاهش ازدحام در معابر روش‌های مختلفی وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی (اتوبوس و مترو) و ایجاد انگیزه برای شهروندان به استفاده از آن، می‌باشد. برای ایجاد انگیزة استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی، علاوه بر ایجاد جذابیت‌های فیزیکی، نیاز به ایجاد انگیزه‌های اقتصادی است. به منظور ایجاد انگیزه اقتصادی، کرایه بایستی کمتر از ناوگان حمل‌ونقل بخش خصوصی باشد. لذا می‌بایست بخشی از هزینه متوسط حمل‌ونقل عمومی توسط دولت به عنوان یارانه کرایه، تأمین گردد تا کرایه پرداختی به ناوگان حمل‌ونقل عمومی توسط شهروندان کمتر از ناوگان حمل‌ونقل بخش خصوصی باشد. مسئله اصلی در مبانی علم اقتصاد، تعیین سطح بهینه این یارانه به نحوی که رفاه نسبی ناشی از کاهش ازدحام را حداکثر کند، است. بنابراین در این مطالعه به بررسی و تعیین سطح بهینه یارانه کرایه ناوگان حمل‌ونقل عمومی کلانشهر تهران در سال 1395 (اتوبوس و مترو) پرداخته می‌شود که تاکنون در کشور مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفته است. بر اساس نتایج، سطح بهینه یارانه کرایه اتوبوس از 3/0 تا 3/32 درصد و سطح بهینه یارانه مترو 02/0 تا 52/38 درصد در شهر تهران بدست آمده است. همچنین نتایج بیانگر آن است که با افزایش کشش هزینه متوسط استفاده از معابر، سطح بهینه یارانه کرایه مترو و اتوبوس افزایش می‌یابد. بنابراین با تغییر سطح یارانه موجود به یارانه بهینه و بطور همزمان مدیریت هزینه‌های جاری اتوبوس و مترو و ارتقای کمی و کیفی آن، علاوه بر کاهش هزینه‌های جاری، سفرهای درون‌شهری بصورت مدیریت‌شده خواهد شد و می‌توان امیدوار بود معضل ترافیک در تهران حل گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Optimal Fare Subsidies in Public Transportation (Case Study: Tehran Metropolitan)

نویسنده [English]

  • Habib Shahbazi
Assistant Professor, Agricultural Economics Department, Sayyed Jamaleddin Asadabadi University (SJAU), Asadabad, Hamedan, Iran.
چکیده [English]

One of metropolitan (such as Tehran) problem is highway and street congestion. Traffic problem solution, especially car congestion, is one of city authorities and governments concerns. There are several approaches for urban transportation demand management and reduction of highway and street congestion. One of the most important ones is public transportation development (bus and Subway) and encouraging citizens to use it. For motivate the use of the public transportation, in addition to creating physical attractiveness, it is necessary to create economic incentives. In order to economic motivation, the fare should be less than the private transportation. So, part of the public transportation average cost should be provided by the government as a fare subsidy as citizens pay a fare to the public transportation less than a private transportation. Fundamental problem in economics is determination of optimal level of this subsidy in such a way as to maximize the relative welfare of congestion reduction. So, in this study, we assess optimal fare subsidy for public transportation (bus and Subway) in Tehran metropolitan in year of 2016. Such a study has not been done so far in Iran. Results indicate that optimal fare subsidy for bus is between 0.3 to 32.3 percent and for Subway is between 0.02 to 38.52 percent. Also, the results indicate that by increasing the average cost elasticity of using passes, the optimal level of subway and bus fares subsidies will be increased. So, by changing current fare subsidy to derived optimal fare subsidy and bus and subway current cost controlling and increasing quantitative and qualitative services, in addition to reducing current costs, intra-city trips will be managed and one could hope to solve the traffic problem in Tehran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Public Transport
  • Fare
  • Subsidy
  • Car Congestion
  • Tehran

مراجع

-حبیبیان، میقات و کرمانشاه، محمد (1391). بررسی سهم سیاستهای مدیریتی حمل‌ونقل بر انتخاب طریقه‌های جایگزین سواری شخصی در سفرهای کاری روزانه. فصلنامه مهندسی حمل‌ونقل، سال سوم، شماره سوم، 198- 181.

-رصافی، امیر عباس و لطیفی، لیلا (1390). تحلیل تقاضای سفر شهری به روش فعالیت-مبنا :نمونه موردی منطقه سه شهرداری تهران. مهندسی حمل و نقل، سال سوم، شماره دوم، 115-101.

-سلطانی، علی و فلاح منشادی، افروز (1391). یکپارچه‌سازی سیستم حمل‌ونقل، راهکاری در جهت دستیابی به حمل‌ونقل پایدار، مطالعه موردی: کلانشهر شیراز. مجله مطالعات شهری، شماره پنجم، 60-47.

-شرکت بهره‌برداری راه‌آهن شهری تهران و حومه (1395). گزارش قیمت انواع بلیط مترو.

-شهرداری تهران (1395). گزارش سالانه شهرداری تهران، اداره کل ارزیابی عملکرد و بهبود مدیریت، فصل مدیریت و توسعه حمل‌و نقل عمومی.

-صلواتی، علیرضا و حق‌شناس، حسین (1387). یکپارچه‌سازی سیستم حمل‌ونقل عمومی به روش AHP. مطالعه موردی شهر اصفهان، چهارمین کنگره ملی مهندسی عمران.

-لطیفی، لیلا و مجتهدزاده، مینا (۱۳۹۱) . اثرسنجی راهکارهای مدیریت تقاضا بر روی ترافیک شهر تهران. دوازدهمین کنفرانس مهندسی حمل و نقل و ترافیک ایران، سازمان حمل و نقل و ترافیک تهران، معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران.

-محمد‌پور، صابر.، صرافی، مظفر و توکلی‌نیا، جمیله (1395). تحلیلی بر مدیریت تقاضای سفر در راستای حمل‌و‌نقل پایدار شهری (موردپژوهی: کلانشهر تهران. برنامه‌ریزی منطقه‌ای(، سال ششم، شماره بیست‌ویکم، 116-103.

-مرکز آمار ایران (1396)، گزارش سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395، فصل جمعیت.

-مهدی‌زاده، محمد.، آیتی، اسماعیل.، هاشمیان بجنورد، ناهید و نادری خورشیدی، علیرضا (1389). ارایه مدلی برای مدیریت یکپارچه حمل‌ونقل و ترافیک شهری در کلان شهرهای ایران (مدیریت حمل و نقل). پژوهش‌های مدیریت انتظامی (مطالعات مدیریت انتظامی)، سال پنجم، شماره سوم، ص 443-418.

-هادی‌زنوز، بهروز و احمدی، مرضیه (۱۳۹۱). بررسی عوامل مؤثر بر میزان استفاده حمل‌و‌نقل عمومی خانوارهای شهری استان تهران. یازدهمین کنفرانس مهندسی حمل و نقل و ترافیک ایران، سازمان حمل و نقل و ترافیک تهران، معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران.

-هادی‌زنوز، بهروز (1387). قیمت‌گذاری بلط مترو در شهر تهران. اقتصاد حمل و نقل شهری، شماره سوم، 19-4.

-Bresson, G., Dargay, J., Madre, J-L. and Pirotte., A. (2003)­. The main determinants of the demand for public transport: a comparative analysis of England and France using shrinkage estimators. Transportation Research Part A. Policy and Practice, Vol. 37, No. 7, 605-625.
-Chang, S. K. and Chu, C. H (2009). Taxi vacancy rate, fare, and subsidy with maximum social willingness-to-pay under log-linear demand function. Transportation Research Record, Vol. 2111, 90–99.
-Chang, S. K. and Huang, S. M. (2003). Optimal fare and occupancy rate for taxi market. Transportation Planning Journal, Vol. 32, No. 2, 341–363.
-Chu, C. H. (2017). Optimal fare, vacancy rate, and subsidies under log-linear demand with the consideration of externalities for a cruising taxi market. Mathematical Problems in Engineering, Vol. 4, 1-11.
Cowie, C. G. and Fitzroy, F. R. (1993). Deregulation and the Demand for Scottish Bus Transport. Technical report, Centre for Research into Industry, Enterprise, Finance and the Firm.
-De Palma, A. and Lindsey, R. (2001). Transportation: Supply and Congestion", International Encyclopedia of the Social and Behavioral Sciences, Elsevier, 1st edition,152- 158.
-De Rus, G. (1990). Public transport demand in Spain. Journal of Transport Economics and Policy, Vol. 24, No. 2, 189–201.
-Deb, K. (2008). Efficiency, demand and pricing of publics bus transport in India. Dissertation for PhD, ETH Zurich.
-Fitzroy, F. R. and Smith, I. (1993). The Demand for public transport: some estimates from Zurich", Technical report, Centre for Research into Industry, Enterprise, Finance and the Firm.
-Frankena, Mark. W. (1976). The Demand for urban bus transit in Canada. Journal of Transport, Economics and Policy, Vol. 21,
No. 3, 280-330
-Hazel, G. A. (2007). Megacities challenges. Munich, Siemens AG.
-Hine, J. (2000). Integration, integration, integration planning for sustainable and integrated transport systems in new millennium. Journal of Transport Policy, Vol. 7, No. 3, 176-177.
-Hull, A. (2005). Integrated transport planning in the UK: From concept to reality. Journal of Transport Geography, Vol. 13, No. 4, 318-328.
-Jackson, R. (1975). Optimal subsides for public transit. Journal of Transport Economics and Policy, Vol.9, No. 2, 3-15.
-Litman, T. (2004). Transit price elasticities and cross–elasticities. Journal of Public Transportation, Vol. 7, No. 2, 37–58.
-Litman, T. (2010). Developing Indicators for Sustainable and Livable Transport Planning. Technical report, Victoria Transport Policy Institute.
-Marshall, S.; Banister, D. and McLellan, A. (1997). A Strategic assessment of travel trends and travel reduction strategies. Innovation, The European Journal of the Social Sciences, No.10, 289-304.
-Moody, R. A. (2011). Integrated transport: from policy to practice. Journal of Urbanism, Vol. 4, No. 3, 285-286.
-Parry, Ian W. H. and Small, K. A. (2009). Should urban transit subsidies be reduced? American Economic Review, Vol. 99, No. 3, 700-724.
-Paulley, N, Balcombe, R., Mackett, R., Titheridge, H., Preston, J.M., Wardman, M.R., Shires, J.D. and White, P. (2006). The demand for public transport: The effects of fares, quality of service, income and car ownership. Transport Policy, Vol. 3, No. 4, 295-306.
-Venezia, E. (2009). Determinants of the demand for urban transport: results of a case study", Working Papers SIET 2009 - ISSN 1973-3208.
-Walter, A. (1968).The theory and measurement of private and social cost of highway congestion. Econimica, 184-211.
پژوهشنامه حمل و نقل
دوره 21، شماره 1 - شماره پیاپی 78
فروردین 1403
صفحه 247-260

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار