الزامات حمل‌کنندۀ کالای خطرناک در مقررات ملّی و بین‌المللی حاکم بر حمل و نقل زمینی (جاده‌ای- ریلی) کالا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دانشیار، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

حمل‌ و نقل زمینی (جاده‌ای-ریلی) کالای خطرناک با وجود نقش مؤثری که در توسعه مبادلات تجاری و رفع نیازهای صنعتی دارد؛ دارای خطری بالقوه برای جان و مال انسان‌ها و سلامت محیط‌زیست است. از این رو در مقررات ملّی و بین‌المللی به‌منظور پیشگیری از وقوع حادثه و به حداقل رساندن تأثیرات آن، الزامات ویژه‌ای برای اشخاص دخیل در حمل این نوع کالا پیش‌بینی‌شده است. الزامات مزبور اعم از تصریح یا عدم تصریح بدان در قرارداد، جزء مقررات امری است که بر قرارداد بار می‌شود و از آثار آن به شمار می‌آید. حمل‌کنندۀ کالای خطرناک یکی از طرفین قرارداد حمل است که نقش مهمی در کنترل مخاطرات ناشی از حمل این نوع کالا در طول مسیر حمل دارد. از این رو پژوهش حاضر درصدد است به روش توصیفی- تحلیلی هر یک از وظایف ویژة حمل‌کنندة کالای خطرناک و ویژگی آن‌ها را با توجه به قرارداد حمل و مقررات بین‌المللی حاکم بر حمل‌ و نقل زمینی تبیین کرده و به بررسی تطبیقی با مقررات ایران بپردازد. نتایج این پژوهش حاکی از این است که حمل‌کنندة آگاه به ماهیت خطرناک کالا، ملزم به رعایت حداکثر مراقبتاز ایمنی فرایند حمل به‌منظور پیشگیری از خسارت و حفظ نفع عمومی است. وی مکلف است در انتخاب کارکنان مجرب و آموزش‌دیده، بارگیری، بارچینی و تخلیۀ مناسب کالا،استفاده از وسیلۀ نقلیه مجهز و متناسب با ماهیت کالا و بازرسی شرایط ظاهری محموله نیز مراقبت حداکثری داشته باشد. البته در برخی مقررات حداکثر مراقبت برای استفاده از وسیلة نقلیة سالم و مناسب کافی نبوده بلکه حمل‌کننده تنها با اثبات علت خارجی و غیرقابل‌اجتناب از مسئولیت معاف می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Requirements for Carrier of Dangerous Goods in National and International Regulations Governing Land (Rail/Road) Transportation of goods

نویسندگان [English]

  • Sayyedeh Farzaneh Yousefi 1
  • Saeed Mohseni 2
  • Sayyed Mohammad Mahdi Qabuli Dorafshan 2
1 Ph.D., S‌tudent, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.
2 Associate Professor, Department of Private Law, Faculty of Law & Political Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.
چکیده [English]

However, the land transportation of dangerous goods via rail or road plays an effective role in development of business transactions and meeting the industrial requirements, it has a potential danger to the human life and property as well as the environment health. Therefore, the national and international regulations have passed specific requirements for the persons involved in transportation of such goods in order to prevent any incident and minimize the respective effects. In addition, some of the requirements have a contractual source which is imposed on the carrier in order to provide the utmost private and public interest. The carrier of dangerous goods is one of the parties to the transportation contract who plays an important role in monitoring the dangers resulted from transportation of such goods. The present research with a descriptive-analytic method intends to explain all the exclusive duties of the dangerous goods carrier by taking into consideration the contract of carriage and the international regulations governing the land transportation in comparison with those of in Iran. The conclusion of the research shows that the carrier who is aware of the dangerous nature of the goods is required to take the utmost care of the safety of the transportation process in order to prevent damage and protect the public interest. He/She has to take the utmost care in employing the experienced and trained staff, carrying out proper load, stowage and unloads, using vehicle appropriate for carriage of dangerous goods and checking the appearance of the cargo. However, in some regulations, it is not enough to take the utmost care for using the appropriate vehicle but the carrier shall provide the real and unavoidable proof in order to relieve of liability.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dangerous Goods
  • Rail Transportation
  • Road Transportation
  • Carrier
  • Utmost Care

مراجع

-  اسکینی، ر.، (1392)، "حقوق تجارت: کلیات، معاملات، تجار و سازمان‌دهی فعالیت تجاری". چاپ هفدهم، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
-  السان، م.، (1387)، "تعهد ایمنی متصدی حمل و نقل در قرارداد حمل و نقل کالاهای خطرناک"، پژوهشنامة حمل ‌و نقل، سال پنجم، شماره سوم، ص. 223-207.
-  انصاری، م.، طاهری، م. ع.، (1384)، "دانشنامۀ حقوق خصوصی"، جلد سوم، چاپ اول، تهران، انتشارات محراب فکر.
-  ایزانلو، م؛ و صمدی، ا.، (1392)، "مبنای مسئولیت متصدی حمل و نقل در حقوق ایران و کنوانسیون‌های بین‌المللی (ورشو- سی ‌ام آر) "، پژوهشنامة حمل ‌و نقل، سال دهم، شمارة چهارم، ص. 391-400.
-  آیین‌نامۀ اجرایی حدود مسئولیت شرکت‌های حمل‌ و نقل ریلی در مقابل صاحبان کالا و مسافران و نحوۀ ایفای آن، (1392).
-  آیین‌نامۀ اجرایی حمل‌ و نقل جاده‌ای مواد خطرناک، (1380).
-  بادینی، ح.، عباسی، س.، (1396)، "ارزیابی مسئولیت مدنی و مقررات ایمنی در پیشگیری از فعالیت‌های خطرآفرین"، مجله حقوقی دادگستری، سال 81، شمارۀ 99، ص 32-58.
-  تقی‌زاده، ا.،‌ (1391)، "بررسی تطبیقی و تحلیلی مبنای مسئولیت متصدی حمل ‌و نقل حقوق داخلی با مسئولیت متصدی حمل و نقل ریلی بر اساس کنوانسیون کوتیف"، پژوهشنامة حمل ‌و نقل، سال نهم، شمارة اول، ص. 29-44.
-  تقی‌زاده، ا.، (1395)، "حقوق حمل ‌و نقل ریلی"، چاپ اول، تهران، انتشارات مجد.
-  جباری، ‌م.، حسن نژاد، ‌م؛ و ولائی، ‌ن.، (1393)، بررسی موارد معافیت متصدی حمل و نقل جاده‌ای کالا و شرایط استنادی آن‌ها کنوانسیون حمل و نقل بین‌المللی کالا (سی. اِم. آر.). فصلنامة پژوهش حقوق خصوصی، سال دوم، شمارة هفتم،
ص. 39-72.
-  حاج‌زاده، ه. (1393). "آشنایی با مفاهیم حقوق عمومی؛ بررسی مفهوم منفعت عمومی"، گزارش پژوهشی پژوهشکده شورای نگهبان، تهران: دفتر مطالعات نظام‌سازی اسلامی.
-  خدمتگزار، م.، (1389)، "تعهد ایمنی در قراردادها"، چاپ اول، انتشارات جنگل.
-  راسخ، م.، بیات کمیتکی، م.، (1390)، "مفهوم مصلحت عمومی"، مجله تحقیقات حقوقی، دورۀ چهاردهم، شمارۀ چهارم، ص. 93-119.
-  شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، کمیسیون عالی سوانح راه‌آهن و شرکت فنی و مهندسی ریلی آرمیتا ایمن، (1392)، "مقررات عمومی سیر و حرکت راه‌آهن"، تهران، اداره کل روابط عمومی راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران.
-  صفایی، س. ح.؛ و رحیمی، ح.، (1397)، "مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد)"، چاپ یازدهم، تهران، انتشارات سمت.
-  غریبه، ‌ع.، (1388)، "آثار حقوقی مسئولیت متصدی حمل و نقل جاده‌ای"، مجله کانون وکلای دادگستری، شماره سیزدهم،
ص. 65-103.
-   قانون الحاق دولت جمهوری اســلامی ایران به کنوانسیون قرارداد حمل و نقل بین‌المللی کالا از طریق جاده و پروتکل الحاقی آن، (1376).
-  قانون تجارت ایران، (1311).
-  کاتوزیان، ن. (1374)، "حقوق مدنی، الزام‌های خارج از قرارداد: ضمان قهری"، جلد اول، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران.
-  کاتوزیان، ن. (1387)، "قواعد عمومی قراردادها"، جلد سوم، چاپ پنجم، شرکت سهامی انتشار.
-  کاتوزیان، ن.، (1390)، "مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران". چاپ هفتاد و هفتم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
-  کیوان آذری، آ.، (1356)، "نقدی بر ماده 3 قانون تجارت"، فصلنامه دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دورة بیست، شمارة صفر، ص. 7-33.
-  محسنی، س. و رباطی، م.، (1396)، "مسئولیت حمل‌کننده در اثر فعل یا ترک فعل غیر در کنوانسیون قرارداد حمل ‌و نقل بین‌المللی کالا از طریق جاده (CMR) "، فصلنامه مطالعات حقوق تطبیقی، دورۀ هشتم، شمارة دوم، ص. 711-732.
-  محسنی، ‌س؛ و صفوی شاملو، ‌ح.، (1392)، "راهنامه در کنوانسیون CMR"، فصلنامه مطالعات حقوق تطبیقی، دورۀ چهارم، شمارۀ دوم، ص. 123-136.
-  محسنی، ‌س؛ و قبولی‌درافشان، ‌س. م. م.، (1391)، "شرایط اعمال کنوانسیون قرارداد حمل و نقل بین‌المللی کالا از طریق جاده (CMR)"، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی،‌ دورۀ هفدهم، شمارة پنجاه و پنج، ص. 189-216.
-  منصوریان، ن. ع.، شیبانی، ع.، (1395)، مفهوم منفعت عمومی و جایگاه آن در قانونگذاری"، دو فصلنامۀ دیدگاه‌های حقوق قضایی، دورۀ 21، شمارۀ 75 و 76، ص. 117-142.
 
-  Baughen, S., (2009). “Shipping law”, 4th ed., New York & London: Routledge-Cavendish.
-  Clarke, M. A. & Yates, D., (2014), “Contracts of Carriage by Land and Air”, 2th ed., New York: Informa Law from Routledge.
-  Clarke, M. A., (2014), “International carriage of goods by road: CMR”, 6th ed., New York: Informa Law from Routledge.
- Convention on the Contract for the International Carriage of Goods by Road (CMR), (1956), Available at: www.jus.uio.no/lm/un.cmr.road.carriage.contract.convention.1956/doc.html/>2020/10/17.
-  Court Case, Centrocoop Export-Import SA v. Brit European Transport [1984] 2 Lloyd’s Rep. 618, available at: https://www.ilaw.com/ilaw/doc/view.htm?id=148366>2019/2/6.
-  Court case, Cour d’Appel d’Anvers (Belgium) (Summ.)Text: Jurisprudence du Port d’Anvers 2000, 212 - 229, Belgium, 10/5/1999, available at: http://www.idit.asso.fr/_private/moteur CMR/jurisprudence/fiche.php?num=27>2019/2/6.
-  Court Case, Silber v. Islander Trucking [1985] 2 Lloyd’s Rep 243, 245 Mustill J. 1985. Available at:https://www.ilaw.com/ilaw/doc/view.htm?id=149999>2019/2/6.
-  Czerwenka, B., (2016), “the concept of ‘unavoidable circumstances’ in Article 17, para 2, of the CMR in light of German jurisprudence”, Uniform Law Review, Vol. 21, No. 4, pp.533-541.
-  European Agreement concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road (ADR), (1957), Available at:
https://www.unece.org/trans/danger/publi/adr/adr_e.html/>2020/10/17.
-  Loewe, R., (1976), “Commentary on the Convention of 19 May 1956 on the Contract for the International Carriage of Goods by Road (CMR)”, Available at:folk.uio.no/erikro/WWW/cog/commenry CMR.pdf>2020/10/17.
-  Lu, C., (2009), “A comparative study of liability arising from the carriage of dangerous goods between Chinese and English Law”, Thesis for the degree of Doctor of Philosophy in Law, South West England; Devon: University of Exeter.
-  Messent, A. & Glass, D., (2017), “CMR: Contracts for the International Carriage of Goods by Road”, 4th ed. New York: Informa Law from Routledge.
-  Ogus, A. (2007). “The Relationship between Regulation and Tort Law: Goals and Strategies”. In Tort and Regulatory Law (pp. 377-389). Springer, Vienna
-  Quigley, I., (2006), “Freight Carrier`s Liability under the CMR convention 1956”, Acta Oeconomica Pragensia, Vol. 14, No. 4,
pp. 41-45.
-  Regulation concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Rail– Appendix C to COTIF, (RID), (1999), https://www.cit-rail.org/en/rail-transport-law/cotif/> 2020/10/17.
-  Stevens, F., (2004), “Towards a liability regime for road carriage: the European experience: the CMR Convention”, SATC 2004, pp. 706-713.
-  - Uniform Rules concerning the Contract of International Carriage of Goods by Rail - Appendix B to COTIF, (CIM), (1999), Available at: https://www.cit-rail.org/en/rail-transport-law/cotif/> 2020/10/17.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار