تحلیل تطبیقی کیفیت محیط پیرامون ایستگاه‌های مترو (مورد مطالعه: ایستگاه‌های مترو امام حسین و جابر انصاری کلان شهر اصفهان)

نویسندگان

1 استادیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

به دنبال افزایش جمعیت و گسترش روزافزون شهرها، نیاز به سامانه‌ی حمل و نقل عمومی به منظور سهولت در جابجایی شهروندان و دسترسی آن‌ها به فعالیت‌ها و خدمات ضروری می‌نماید. یکی از انواع سامانه‌های حمل و نقل عمومی مترو می‌باشد که نقش موثری در کاهش ترافیک شهرها دارد و مکان‌یابی مناسب ایستگاه‌های آن با توجه به شرایط محیطی اطراف آن می‌تواند نقش مهمی در افزایش کارایی و عملکرد سامانه مترو داشته باشد. هدف از این مقاله تحلیل تطبیقی ایستگاه‌های مترو امام حسین و جابر انصاری در شهر اصفهان و کیفیت محیط پیرامونی آن‌ها می‌باشد. در این راستا اطلاعات موردنیاز از طریق روش‌های اسنادی و میدانی (مشاهده‌ای، پرسشنامه‌ای و مصاحبه‌ای) گردآوری شده است و برای این منظور از روش نمونه گیری تصادفی با جامعه آماری نامحدود استفاده و 122 پرسشنامه توزیع گردیده است. همچنین به منظور تحلیل مولفه­ها و سنجه‌‌های مورد بررسی از آزمون‌های آماری T تک نمونه‌ای و یو- من ویتنی در نرم افزار SPSS و به منظور مشخص نمودن وضعیت نهایی دو ایستگاه  از روش سلسله مراتبی AHp از طریق نرم افزار Expert Choice استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که بر اساس مولفه­های امنیت، عدالت، ایمنی، پویایی اقتصادی، پویایی اجتماعی، کاربری و دسترسی و سنجه­های مربوطه و همچنین میزان اهمیت هر یک از آن‌ها، به طور کلی ایستگاه امام حسین در وضعیت بهتری به لحاظ محیط پیرامونی نسبت به ایستگاه جابرانصاری به سر می‌برد و این وضعیت عمدتا ناشی از قرارگیری ایستگاه امام حسین در یکی از مراکز مهم و سرزنده شهر و قرارگیری ایستگاه جابر انصاری در بطن یک محله مسکونی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative Analysis of Metro Station Nearby-Environmental Quality (Case Studies: Imam-Hossein and Jaber-Ansari Station in Isfahan Metropolis)

نویسندگان [English]

  • Homayoon Nooraie 1
  • Seyed Mohammad Shokrani 2
  • Sajad Keshmiri 2
  • Sahar AbedKuran 2
1 Assistant Professor in Urban and Regional Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran.
2 M.A of Urban and Planning and Design, Faculty of Architecture and Urban Planning, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

Following the increase in population and the urbanization, there is a need for a public transportation system to facilitate the movement of citizens and access to their activities and services. One of the main types of public transport systems is the metro that has an effective role in reducing traffic flow of cities. So, suitable location of metro stations with regard to the surrounding environment can play an important role in increasing the efficiency and performance of the metro system. The purpose of this paper is a comparative analysis of Imam-Hossein and Jaber-Ansari metro stations in Isfahan and the quality of their surroundings. In this regard, the required information was collected through documentary and field studies (observational, questionnaire and interview). Also, for this purpose, random sampling method was used with unlimited statistical population and 122 questionnaires were distributed. In order to analyze the components and measures, one-sample T-test and Mann-Whitney-U test in SPSS software were used. As well, we used Analytic Hierarchy Process (AHP) method through Expert Choice software in order to determine the weight of the factors and measures. The results indicate that in general, Imam-Hossein station is in better condition than the station Jaber-Ansari based on the factors and related measures of security, justice, safety, economic dynamism, social dynamics, user and access, as well as the importance of each of them. These findings are mainly due to the location of Imam-Hossein station in one of the most important and lively centers of the city and the location of Jaber-Ansari station in a residential neighborhood.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Comparative Analysis
  • Public Transportation
  • Metro Station (Imam-Hossein and Jaber-Ansari)
  • Nearby-Environmental Quality

مراجع

-ادریسی، ع. و لاهورپور، ب.، (1394)، "مدل سازی عامل مبنای تخلیه اضطراری ایستگاه مترو و بررسی عرض خروجی­ها و تعداد خروجی­های سکو"، چهاردهمین کنفرانس بین المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک، معاونت و سازمان حمل و نقل ترافیک، تهران.
-استروفسکی، و.، (1371)، "شهرسازی معاصر از نخستین سرچشمه‌ها تا منشور آتن"، ترجمه لادن اعتضادی، چاپ اول، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
-اصغر زاده یزدی، س.، (1389)، "اصول پیشنهادی نوشهرگرایی در برنامه‌ریزی محله‌های شهری"، مسکن و محیط روستا، شماره 130.
-افندی­زاده زرگری، ش. و شریعت، م.، (1392)، "مدل مکان یابی ایستگاه­های حمل و نقل ریلی شهری در محیط GIS"، مهندسی عمران امیر کبیر، دوره 45. شماره 1.
ص. 25 تا 33.
-بحرینی، ح.، (1385)، "فرآیند طراحی شهری"، انتشارات دانشگاه تهران. تهران چاپ سوم.
-بهنیا، ک.، شاهی، ج. و خادمی، ن.، (1385)، "تعیین قابلیت قطار هوایی به عنوان سیستم حمل و نقل انبوه شهری"، هفتمین کنفرانس مهندسی حمل و نقل و ترافیک ایران. تهران: سازمان حمل و نقل و ترافیک تهران، معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران. 
-پروین، سس.، کلانتری، ع. الف. و مرادی، ع.ر.، (1394)، "مترو و زندگی روزمره (مطالعه موردی شهر تهران)"، پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران. 5(2). ص. 99-116.
-پور محمدی، م.ر. و بدری اصل، ش. (1396)، "تحلیلی بر الگوهای مکان‌یابی ایستگاه‌های مترو شهری (مطالعه موردی شهر تبریز)"، نشریه علمی- پژوهشی جغرافیا و برنامه‌ریزی، شماره 60. ص. 71-53.
-خاکساری، ع.، طهماسبی تهرانی، ش.، (۱۳۹۰)، "توسعه حمل و نقل همگانی محور"،  مجموعه مقالات یازدهمین کنفرانس بین­المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک، هرمزگان.
-خبازان محمدی، س.، (1387)، "طراحی ایستگاه مترو به عنوان یک فضای شهر جدید نمونه موردی: ایستگاه تئاتر شهر تهران"، پایان نامه کارشناسی ارشد طراحی شهری، تهران: دانشگاه تهران.
-خلیقی، ت. و همکاران، (1391)، "سنجش ابعاد اجتماعی فضای جمعی ایستگاه‌های پایانه‌ای مترو (نمونه موردی: ایستگاه پایانه‌ای شهید سلطانی کرج)"، نشریه هنرهای زیبا معماری- شهرسازی. شماره 3. ص. 28-17.
-دفتر توسعه مترو، (1380)، "گزارش پیشرفت کار"، معاونت پشتیبانی شرکت مترو، تهران.
-رحمانی، ر.، (1394)، "طراحی داخلی ایستگاه متروی میدان امام حسین (ع) اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد"، تهران: دانشگاه هنر.
-رحیمی کازرونی، م.، (1393)، "طراحی ایستگاه های مترو در ساختاری بهم پیوسته با فضای شهری روی زمین (نمونه موردی: ایستگاه میدان انقلاب اسلامی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد طراحی شهری، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشکده معماری و هنر.
-رضازاده، ر.، (1382)، "مطالعات اجتماعی در زمینه اثرات ایجاد ایستگاه‌های مترو در بافت شهر"، پژوهشکده نظر، تهران.
-رنجبر، ه.، حقدوست، ع.الف.، صلصالی، م.، خوشدل، ع.ر.، سلیمانی، م.ع.، و بهرامی، ن.، (1391)، "نمونه­گیری در پژوهشهای کیفی: راهنمایی برای شروع، سالنامه پژوهش علوم و سلامت نظامی"، ش. 10 (3)، ص. 238-250.
-ستوده، س.، (1394)، "بررسی امنیت شهروندان در محلات شهری (نمونه موردی محله جلفا)"، استاد راهنما­: محمود قلعه نویی.
-شارع پور، م.، (1384)، "بررسی اثرات اجرای پروژه­های گاز بر اجتماعات محلی"، انجمن جامعه شناسی ایران.
-شرکت مترو منطقه ای اصفهان. (1396).
-عباس زادگان، م. و یزدی بهمن، ر.، (1387)، "­بهره­گیری از رشد هوشمندانه در ساماندهی رشد پراکنده شهرها"، نشریه فناوری آموزش. دوره 3. شماره 1.
-غلامی، م.، (1390)، "مجموعه ایستگاهی - خدماتی مترو، پایان‌نامه کارشناسی ارشد معماری"، تهران: دانشگاه هنر.
-فاضلی، م.، (1391)، "ارزیابی تاثیر اجتماعی"، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
-قربانی، ر. و نوشاد، س.، (1387)، "راهبرد رشد هوشمند در توسعه شهری، اصول و راهکارها"، جغرافیا و توسعه،. شماره 12، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. پرتال جامع علوم انسانی.
-کاشانی جو، خ. و مفیدی شمیرانی، س.م.، (1388)، "سیر تحول نظریه‌های مرتبط با حمل و نقل درون شهری"، نشریه هویت شهر. سال سوم. شماره 4. 3 تا 14.
-محمدیان مصمم، ح.، احمدی، ل. و رضویان، م.ت.، (1396)، "کنکاشی در پدیده دست فروشی زنان در متروی کلان شهر تهران"، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری. شماره 21.
-پروین، س. و کلانتری، ع.ح.، (1392)، "بررسی ابعاد اجتماعی مترو (با تاکید بر زندگی روزمره)"، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، گروه پژوهش‌های راهبردی اجتماعی و فرهنگی، گزارش شماره 205.
-نوراللهی، ح. و برکپور، ن.، (1393)، "ارزیابی آثار احداث سیستم ریلی درون شهری بر کیفیت محیط شهری مطالعه موردی: قطار شهری مشهد"، فصلنامه علمی، پژوهشی مهندسی حمل و نقل، ص.412 -393.
-Advani, M., & Tiwari, G., (2005), “Evaluation of public transport systems: case study of Delhi Metro”, Transportation Research & Injury Prevention Programme, 1.
-Atlasobscura. (2017), Syntagma Square Metro Station. Available at: https://www.atlasobscura.com/places/syntagma-square-metro-station. (Access on 18/6/2018).
-Batur, Irfan and  Koc, Muammer, (2005), “Sustainable Urban Transportation with Travel Demand Management Methods: A Case Study for Istanbul. The Asian Conference on Sustainability”, Energy and the Environment.
-Black, William R., (2010), “Sustainable transportation: problems and solutions. The Guilford Press.
-Blomquist, G; Berger, M and Hoehn, J., (1988), “New Estimates of Quality of Life in Urban Areas”,  American Economic Review. Vol. 78. issue 1. pp.89-107.
-Burton  E., (2001), “The Compact City and Social Justice, Housing, Environment and Sustainability”, Paper presented at the Housing Studies Association Spring Conference, New York.
-Calthrope, P., (1993), “The next American Metropolis (Ecology, Community and American Dream) Princeton”, N.J: Princeton Architectural Press.
-Calthrope, P., (1990), “Transit Oriented Development, Guidelines for Sacramento, County Final Public Reviewe Draft”, Sacramento, CA.[WU1] 
-Canadian Urban Transit Association, (CUTA)., (1986), “Urban Transit facts in Canada”, Toronto,.
United[WU2]  State Environmental Protection Agency (2000), Smart Growth Network. www. Smart growth.org
-M.Daisa[WU3] , James, (2004), “Traffic, Parking and Transit- Oriented Development”. The New Transit Town; Best Practices in Transit-Oriented Development. Edited by Hank Dittmar & Gloria Ohland. Washington, London: Island Press.  pp. 113-130.
Elkin[WU4]  T. et al., (1991), “Reciving the City: Towards Sustainable Urban Development, Friends of the Earth. London.
-Hutchison. R., (2010), “Encyclupedia of Urban Studies”, Sage publications.
-Johnson, R. B., & Christensen, L., (2014), “Educational Research: Quantitative, Qualitative, and Mixed Approaches (4th ed.)”, SAGE Publications, Inc.
-Jenks M, Burton E, Williams K.(eds) (1996), “The Compact City: A Sustainable Urban Form?. E & FN Spon , an imprint of Chapman and Hall. London.
-King, M. and Wright, L., (2005), “Safe Routes to Transit in Developing Cities, Walk21on Walking in the 21 Century -VI conference in”, "Everyday Walking Culture", Available: (www.walk21.ch www.walk21.com(.
-Litman, T., (2005), “Well Measured, Developing Indicatores for Comprehensive and Sustainable Transport Planning Victoria Transport Policy Institute”.
-Litman, T., (2005), “Issues in sustainable transportation”, Victoria Transport Policy Institute.
Meyer,  M.  D.­, (1998),  "A  Toolbox  for  Alleviating  Congestion  and  Enhancing  Mobility." Washington, DC: Federal Transit Administration.
Nieweer, S.H., (2004), “Transit Oriented Development for the Greater Toronto Area”, an International Policy Perspective, University of Toronto.
-Organisation for Economic Co-operation and Development.
-Steg,  L.  and  G.  Tertoolen, (1999), “Affective  motives  for  car  use.  Transport  planning, policy  and  practice”,  Proceedings  of  Seminar  B,  at  European  Transport Conference, pp. 27-29. 
-Stover, M. and Leven, Ch., (1992), "Methodological Issues in the Determination of the Quality of Life in Urban Areas". Urban Studies, Urban Studies Journal Limited. vol. 29(5), pp.737-754. Jue.
Teddlie, C., & Yu, F., (2007), “Mixed Methods Sampling: A Typology With Examples”, Journal of Mixed Methods Research, 1(1), pp.77-100.
-Tumlin, Jeffrey, (2012), “Sustainable transportation planning”, Hoboken, New Jersey.
-Victoria Transport Policy Institute, (2003), access at http://www.vtpi.org.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار